Önnur upprifjun frá afmælisdegi á ferð um Hvítársíðu, 29. september.
Fyrst þegar ég sá hana stóð hún upp við Aga eldavélina í eldhúsinu í gamla bænum á Gilsbakka. Hún var með heklað sjal yfir herðarnar og svuntu framan á sér. Bundið yfir hárið. Hún drakk kaffi úr afbrigðilegum bolla. Af hjartans lyst. Hélt um bollann með báðum höndum og horfði ofan í hann. Mér virtist hún innhverf og fremur þunglyndisleg. Ein af þessum sem ávarpar ekki ókunnuga að fyrra bragði. Hún var liðlega sextug þegar þetta var. Sjálfur var ég fjórtán ára. Sumarstrákur úr Reykjavík.
Hún var í daglegu tali kölluð Lína, en hét full nafni Nikólína Benjamínsdóttir, hafði verið vinnukona á bænum um langt árabil. Kannski alla ævi. Fékk síðar, heiðursverðlaun frá Búnaðarfélagi Ísland fyrir trúmennsku og dygga þjónustu við húsbændur sína. Það var svo ekki fyrr en annað sumarið mitt á bænum, sem hún bauð mér inn í herbergið sitt. Þá lá vel á henni. Þetta var á sunnudegi. Hún var ekki með bundið um hárið og ekki með svuntu. Nú hafði hún dregið fram grammófón, handtrekktan, og nokkrar 78 snúninga hljómplötur. His Masters Voice.
Mér er ein platnanna sérlega minnisstæð. Eða öllu heldur eitt lagið á einni plötunni. Svertingjar sungu blús, en blues hefur alltaf hrifið mig. Ekki síst á þungbúnum dögum. Eitt lagið á plötunni heitir We Three. Svertingjar, kvartett, Ink Spots. Þeir sungu þetta yndislega eins og svertingjum einum er lagið þegar um blues er að ræða:
We three
We’re all alone
Living in a memory
My echo, my shadow, and me
Lagið og textinn snertu mig strax. Enda ein röndin í sál minni þunglynd. Við Nikólína sátum á rúminu hennar, þögul og létum lögin fara í gegnum okkur. Ég bað hana um að spila þetta lag aftur. Hún brosti lítillega. Spilaði það fjórum eða fimm sinnum. Og við þögðum.
Þrjátíu árum síðar lá ég með bilaðan hjartavöðva í Borgarsjúkrahúsinu. Þá var Lína löngu dáin. Ég kúrði þarna með brenglaða meðvitund í þrjá sólarhringa. Heyrði svo einn morguninn eldsnemma, í gegnum mókið, konu nokkra syngja lágum rómi, um leið og hún strauk hljóðlega yfir gólfið: „We three, we‘re all alone, living in the memory, my echo, my shadow and me.“ Ég var svo þreklítill að mér tókst með naumindum að snúa mér til að sjá konuna. Þetta var ósköp lítil kona og tággrönn. Á miðjum aldri. Hvítklædd. Strauk gólfið af einbeitingu og raulaði lagið: „…my echo, my shadow and me.“
Og síðar, ég var við útför frænda míns í Fossvogskirkjugarði, dapur í lund, og gekk upp eftir garðinum í átt að kapellunni, sá ég litlu konuna úr Borgarspítalanum álengdar. Hún setti blóm á leiði. Bogin, innhverf, smávaxin. Og grét. Hnuggin og beygð.
Lagið góða kom upp í hugann: ,,…living in the memory, my echo, my shadow and me.“